Değer Yaratmaya Adanmış Bir Liderin Öyküsü: Mehmet Nane

Servet Yıldırım – Yöneticilik, temelde sorun çözme ve yönetme becerisine dayanan bir sanattır. Geçtiğimiz hafta sonu, Mehmet Tevfik Nane’nin etkileyici kitabı “Size Anlatacaklarım Var”ı okudum. Teknosa, Carrefoursa ve Pegasus gibi önde gelen şirketlerde üst düzey yöneticilik yapmış olan Nane, kitabında “değer yaratmaya adanmış, dolu dolu yaşanmış bir yaşam”ı okuyucularla paylaşıyor. Kitap, yöneticiliğin zorluklarını ve iniş-çıkışlarını gerçek hayattan ilginç anekdotlarla aktarıyor. Bu anekdotlardan biri, Carrefoursa’da yaşadığı deneyim.

Genel müdürlük görevindeki ikinci yılında, Mehmet Nane çilek satışlarına ilişkin verileri incelerken tuhaf bir durumla karşılaşır. Nisan ayında, Türkiye’de çilek mevsimidir ve şirket o ay 40 bin lira değerinde çilek satmış ancak 60 bin lira zarar etmiş. Yani, hiç çilek satmasalar, 20 bin lira daha fazla kar edeceklermiş. Ancak çilek, müşterilerin talep ettiği bir üründür; bu nedenle bu ürünü sunmamak da bir seçenek değildir. Sorunu anlamak için Nane, doğrudan mağazaya gidip çilek reyonuna bakar. Sorun hemen ortaya çıkar. Kasayla gelen çilekler, tezgahta gösterişli bir şekilde sergilenirken, uygulamada ciddi bir problem vardır. Nane, durumu şu şekilde anlatıyor:

“Müşteriler çilekleri plastik bir kürek kullanarak alıyordu. Ancak çilekler çok hassas olduğundan, kürek çilekleri ezdiği için, çilekler kısa sürede pörsüyordu. Bu durumda çalışanlar, pörsümüş çilekleri ayıklamak zorunda kalıyordu. Çilek mevsiminin başlangıcında fiyatlar yüksek olduğunda, bu durum bize zarar veriyordu!”

Gerçek Dünyada Gerçek Problemlere Çözüm

Sorunun çözümü, sorunun kaynağında bulundu. Şirket, çilek tedarikçilerinden ürünleri kasaysız, 1-2 kiloluk karton paketler halinde almaya karar verdi. Nane, bu olay üzerinden Japon yönetim anlayışı olan Genbutsu Gemba felsefesini hatırlattı. Genbutsu, “gerçek şey” demektir ve olayların gerçek nedenlerini doğrudan gözlemlemeyi ifade eder. Gemba ise “olayın yaşandığı yer” anlamına gelir ve bu da yöneticilerin olayların yaşandığı yere gidip durumu gözlemlemesi gerektiğini belirtir. Yani doğru kararlar, sahada gerçek verilerle yüzleşerek alınabilir. Nane’nin de dediği gibi: “Sorunu yerinde gör, yerinde çöz.”

Sonuç olarak, sorunları görmezden gelerek ortadan kaldıramayız. Sorunlar her zaman var olacaktır ve onları çözmek için harekete geçmek gerekecektir. Yöneticilik, temelde bir sorun çözme sanatı olsa da, iyi bir yönetici sadece sorunlar ortaya çıktığında değil, sorunlar henüz ortaya çıkmadan önce doğru planlamalar yaparak süreci yöneten kişidir.